เครื่องสำรองไฟคืออะไร? ทำงานอย่างไร เลือกใช้อย่างไรให้เหมาะกับงาน

ในยุคดิจิทัลที่ทุกอย่างพึ่งพาไฟฟ้า ไม่ว่าจะเป็นคอมพิวเตอร์ เซิร์ฟเวอร์ หรือระบบกล้องวงจรปิด การเกิดไฟดับ ไฟตก หรือไฟกระชากแม้เพียงชั่วขณะ ก็สามารถทำให้ข้อมูลสูญหาย หรืออุปกรณ์เสียหายได้ทันที เครื่องสำรองไฟ (UPS – Uninterruptible Power Supply) จึงเป็นอุปกรณ์จำเป็นที่ช่วยป้องกันปัญหาเหล่านี้ โดยให้พลังงานไฟฟ้าต่อเนื่องชั่วคราวเพื่อให้อุปกรณ์สำคัญสามารถทำงานต่อได้ หรือปิดเครื่องได้อย่างปลอดภัย

บทความนี้จะอธิบายว่าเครื่องสำรองไฟคืออะไร? ทำงานอย่างไร? มีกี่ประเภท และวิธีเลือกซื้อให้เหมาะกับงานของคุณ

เครื่องสำรองไฟคืออะไร?

เครื่องสำรองไฟหรือที่เรียกกันทั่วไปว่า UPS (Uninterruptible Power Supply) คืออุปกรณ์ไฟฟ้าที่มีหน้าที่จ่ายพลังงานสำรองให้กับอุปกรณ์ต่างๆ ในช่วงที่ไฟฟ้าหลักขัดข้อง เช่น ไฟดับ ไฟตก หรือไฟกระชาก เพื่อป้องกันการเสียหายของอุปกรณ์และข้อมูล

UPS จะจ่ายไฟฟ้าจากแบตเตอรี่ภายในให้กับอุปกรณ์ทันทีเมื่อไฟดับ โดยไม่เกิดการกระตุกหรือสะดุดของระบบ ซึ่งเหมาะสำหรับอุปกรณ์ที่ไม่ควรดับทันที เช่น คอมพิวเตอร์ เซิร์ฟเวอร์ ระบบกล้องวงจรปิด อุปกรณ์แพทย์ และระบบควบคุมอัตโนมัติ

UPS ทำงานอย่างไร?

ระบบภายในของ UPS โดยทั่วไปจะประกอบด้วย

• แบตเตอรี่สำรอง – เก็บพลังงานไว้จ่ายในกรณีที่ไฟฟ้าขัดข้อง
• Inverter – แปลงไฟจากแบตเตอรี่ (DC) ให้เป็นไฟบ้าน (AC)
• Rectifie r – แปลงไฟบ้านเป็นกระแสตรงเพื่อชาร์จแบตเตอรี่
• Bypass Circuit – ใช้จ่ายไฟตรงจากสายไฟฟ้าหลักในกรณีระบบ UPS ไม่ทำงาน

หมายเหตุ : เมื่อไฟดับ UPS จะสลับมาใช้พลังงานจากแบตเตอรี่ทันทีโดยไม่ทำให้อุปกรณ์หยุดทำงาน

ประเภทของเครื่องสำรองไฟ

UPS มีให้เลือกหลายประเภท ซึ่งเหมาะกับการใช้งานที่แตกต่างกัน ดังนี้

1. Offline / Standby UPS

• เหมาะสำหรับ: คอมพิวเตอร์ทั่วไป, กล้องวงจรปิด
• ทำงานเมื่อไฟดับเท่านั้น
• ราคาประหยัด แต่มีช่วงเวลา Switching Delay เล็กน้อย

2. Line Interactive UPS

• เหมาะสำหรับ: อุปกรณ์สำนักงาน, เครื่อง POS
• มีระบบปรับแรงดันไฟอัตโนมัติ (AVR)
• ป้องกันไฟตกหรือไฟเกินได้ดีขึ้น

3. Online UPS / Double Conversion

• เหมาะสำหรับ: เซิร์ฟเวอร์, ระบบ IT, โรงพยาบาล
• จ่ายไฟผ่าน Inverter ตลอดเวลา
• เสถียรที่สุด ป้องกันไฟตก-ไฟกระชากได้สมบูรณ์แบบ
• ราคาสูงกว่ารุ่นอื่น

ข้อดีของการใช้เครื่องสำรองไฟ

• ป้องกันข้อมูลสูญหายจากการปิดระบบกะทันหัน
• ลดความเสียหายต่อฮาร์ดแวร์
• ป้องกันไฟกระชาก ไฟตก ไฟเกิน
• ยืดอายุการใช้งานของอุปกรณ์
• ทำงานร่วมกับระบบความปลอดภัยและ IoT ได้อย่างต่อเนื่อง

วิธีเลือกเครื่องสำรองไฟให้เหมาะกับการใช้งาน

1. รู้กำลังไฟของอุปกรณ์ (Watt หรือ VA) คำนวณโหลดรวมทั้งหมดที่จะต่อกับ UPS และเผื่อกำลังไฟไว้ประมาณ 20–30%
2. เลือกระยะเวลาการสำรองไฟ (Backup Time) ถ้าเพียงแค่ปิดเครื่องให้ทัน ใช้แบตขนาดเล็กก็พอ
   หากต้องการใช้งานต่อได้นาน ควรเลือกแบตความจุสูง หรือ UPS ที่รองรับการเพิ่มแบต
3. เลือกประเภท UPS ให้เหมาะกับงาน เช่น งาน IT ต้องใช้ Online UPS เพื่อเสถียรภาพสูงสุด
4. ฟีเจอร์เสริม เช่น
   • มีหน้าจอแสดงสถานะ
   • รองรับการควบคุมผ่าน Network (SNMP, Remote Management Card)
   • มี Software ปิดเครื่องอัตโนมัติเมื่อแบตใกล้หมด
5. แบรนด์ที่เชื่อถือได้ เช่น APC, Syndome, Cleanline, Leonics, Zircon, Eaton ฯลฯ

เหมาะกับใคร?

• ธุรกิจที่ใช้ระบบเซิร์ฟเวอร์หรือกล้องวงจรปิด
• ผู้ใช้งานคอมพิวเตอร์และงานกราฟิก
• โรงงานอุตสาหกรรมและโรงพยาบาล
• ร้านค้าออนไลน์และระบบ POS
• บ้านที่อยู่ในพื้นที่ไฟตกบ่อย

สรุป

เครื่องสำรองไฟไม่ได้เป็นแค่ทางเลือก แต่เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับยุคดิจิทัลในปัจจุบัน เพราะช่วยรักษาข้อมูล ปกป้องอุปกรณ์ และลดความเสี่ยงจากไฟฟ้าขัดข้อง การเลือก UPS ที่เหมาะสมจะช่วยให้ธุรกิจหรือการใช้งานของคุณไม่สะดุดแม้ในสถานการณ์ที่ไม่คาดคิด

ติดต่อเรา

• ที่อยู่ : 179/94 ถนนนาวงประชาพัฒนา แขวงสีกัน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร 10210
• Line : @Plantdigi
• Facebook : Plantdigi Technology
• เบอร์โทร : 02-140-0892
• เบอร์โทร : 089-314-3423 (มือถือ)
• เว็บไซต์ : www.plantdigiups.com