แบตเตอรี่ UPS คืออะไร? ทำไมจึงจำเป็นต่ออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์และระบบไอที

เมื่อพูดถึงการป้องกันความเสียหายจากไฟดับหรือไฟตก อุปกรณ์ที่ขาดไม่ได้คือ UPS หรือเครื่องสำรองไฟอัตโนมัติ โดยหัวใจสำคัญของระบบนี้ก็คือ แบตเตอรี่ UPS หรือ แบตเตอรี่เครื่องสำรองไฟ ซึ่งทำหน้าที่เก็บพลังงานและจ่ายไฟสำรองให้กับอุปกรณ์ในยามฉุกเฉิน บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักว่าแบตเตอรี่ UPS คืออะไร? ทำหน้าที่อย่างไร? และควรเลือกใช้อย่างไรให้คุ้มค่า ปลอดภัย และยืดอายุการใช้งานอุปกรณ์ของคุณได้มากที่สุด

แบตเตอรี่ UPS คืออะไร?

แบตเตอรี่ UPS (Uninterruptible Power Supply Battery) หรือแบตเตอรี่เครื่องสำรองไฟ คือแบตเตอรี่ที่ใช้ในระบบ UPS เพื่อเก็บพลังงานไฟฟ้าและจ่ายไฟสำรองเมื่อระบบไฟฟ้าหลักเกิดปัญหา เช่น ไฟดับ ไฟตก หรือไฟกระชาก โดยช่วยให้ระบบที่เชื่อมต่อสามารถทำงานต่อเนื่องได้โดยไม่หยุดชะงัก

หลักการทำงานแบตเตอรี่ UPS

เมื่อระบบไฟฟ้าปกติทำงาน UPS จะรับพลังงานไฟฟ้าและชาร์จเก็บไว้ในแบตเตอรี่ พร้อมกับจ่ายไฟให้กับอุปกรณ์ที่เชื่อมต่ออยู่ เมื่อเกิดเหตุการณ์ไฟฟ้าดับ UPS จะสลับไปใช้พลังงานจากแบตเตอรี่เพื่อจ่ายไฟให้กับอุปกรณ์โดยอัตโนมัติ ผ่านวงจรอินเวอร์เตอร์ (Inverter) ที่ทำหน้าที่แปลงกระแสไฟฟ้า DC จากแบตเตอรี่ให้เป็นกระแสไฟฟ้า AC เพื่อให้ใช้งานได้อย่างต่อเนื่อง

หน้าที่ของแบตเตอรี่ในระบบ UPS

1. จ่ายไฟต่อเนื่องในกรณีฉุกเฉิน เมื่อเกิดเหตุการณ์ไฟดับ ระบบ UPS จะใช้พลังงานจากแบตเตอรี่ทันที เพื่อให้คอมพิวเตอร์ เซิร์ฟเวอร์ หรืออุปกรณ์สำคัญทำงานต่อได้
2. ป้องกันข้อมูลสูญหาย โดยเฉพาะกับระบบที่ต้องบันทึกข้อมูลแบบเรียลไทม์ เช่น กล้องวงจรปิด POS หรือเครื่องบันทึกเซิร์ฟเวอร์
3. รักษาเสถียรภาพของระบบ จ่ายไฟฟ้าอย่างสม่ำเสมอ ช่วยป้องกันอุปกรณ์จากความเสียหายจากไฟตกหรือไฟกระชาก

ชนิดของแบตเตอรี่ UPS

แบตเตอรี่ที่ใช้ในเครื่องสำรองไฟมีหลายชนิด แต่ที่นิยมใช้กันทั่วไปมีดังนี้

1. แบตเตอรี่ตะกั่วกรด (Lead-acid battery)

แบตเตอรี่ตะกั่วกรด เป็นแบตเตอรี่ที่ใช้กันอย่างแพร่หลายที่สุดใน UPS เนื่องจากมีราคาค่อนข้างถูกและมีความน่าเชื่อถือสูง แบตเตอรี่ชนิดนี้ยังคงเป็นตัวเลือกยอดนิยมสำหรับ UPS ในหลายๆ อุตสาหกรรม โดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ที่ใช้งานใน UPS ดังนี้

• แบตเตอรี่แบบเปิด (Flooded battery) : ต้องมีการเติมน้ำกลั่นเป็นระยะๆ และต้องติดตั้งในที่ที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก
• แบตเตอรี่แบบปิดผนึก (Sealed lead-acid battery หรือ VRLA) : ไม่ต้องเติมน้ำกลั่น ดูแลรักษาง่ายกว่า แบ่งออกเป็น 2 แบบย่อย
  • AGM (Absorbent Glass Mat) : ใช้วัสดุคล้ายใยแก้วในการดูดซับน้ำกรด
  • Gel (เจล) : ใช้วัสดุคล้ายเจลในการกักเก็บน้ำกรด

2. แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน (Lithium-ion battery)

แบตเตอรี่ลิเธียมไอออน กำลังได้รับความนิยมมากขึ้นใน UPS เนื่องจากมีข้อดีหลายประการเมื่อเทียบกับแบตเตอรี่ตะกั่วกรด เช่น อายุการใช้งานยาวนาน น้ำหนักเบา และความหนาแน่นพลังงานสูง โดยแบตเตอรี่ลิเธียมไอออนสามารถเก็บพลังงานได้มากขึ้นในขนาดที่เล็กและเบากว่า

ประเภทของแบตเตอรี่ UPS

1. Sealed Lead Acid (SLA) – เป็นแบตเตอรี่ชนิดปิดผนึก ไม่ต้องเติมน้ำกลั่น มีราคาประหยัด นิยมใช้กับ UPS ในบ้านหรือสำนักงานทั่วไป
2. Lithium-ion – น้ำหนักเบา อายุการใช้งานยาวนาน และรองรับการชาร์จซ้ำได้ดีกว่า เหมาะกับองค์กรที่ต้องการประสิทธิภาพและการดูแลน้อย
3. แบตเตอรี่ External Pack – สำหรับ UPS ขนาดใหญ่ ที่ต้องการสำรองไฟได้นานเป็นพิเศษ เช่น ศูนย์ข้อมูล หรือโรงงาน

สัญญาณเตือนว่าแบตเตอรี่เครื่องสำรองไฟเสื่อม

• UPS แจ้งเตือนแบตเตอรี่อ่อนหรือเสีย
• UPS ทำงานไม่ได้เมื่อไฟดับ
• แบตเตอรี่มีอายุใช้งานเกิน 3-5 ปี
• ตัวแบตเตอรี่บวม มีรอยรั่ว หรืออุณหภูมิสูงผิดปกติ

เคล็ดลับการเลือกแบตเตอรี่เครื่องสำรองไฟให้เหมาะกับงาน

• ตรวจสอบรุ่นของ UPS และข้อมูลจำเพาะของแบตเตอรี่เดิม
• เลือกแบตเตอรี่จากผู้ผลิตหรือแบรนด์ที่เชื่อถือได้
• อย่าใช้แบตเตอรี่เทียบที่ไม่มีมาตรฐาน เพราะเสี่ยงต่อความเสียหาย
• หากใช้งานกับระบบสำคัญ เช่น Server หรือกล้อง CCTV ควรเลือกแบตเตอรี่ที่มีอายุการใช้งานยาว และทนต่ออุณหภูมิสูงได้ดี

วิธีดูแลรักษาแบตเตอรี่ UPS ให้อายุยืน

• ตรวจสอบสถานะการทำงานของ UPS และแบตเตอรี่เป็นประจำ
• หลีกเลี่ยงการวาง UPS ไว้ในที่ร้อนหรืออับชื้น
• หมั่นเปิด UPS ใช้งานแม้ในช่วงไม่มีเหตุการณ์ไฟดับ เพื่อให้แบตเตอรี่ได้ทำงาน
• เปลี่ยนแบตเตอรี่ตามรอบอายุการใช้งานที่แนะนำโดยผู้ผลิต

แบตเตอรี่ UPS กับความสำคัญในยุคดิจิทัล

ในโลกที่ธุรกิจและชีวิตประจำวันต้องพึ่งพาเทคโนโลยีตลอดเวลา ระบบไฟฟ้าที่ไม่เสถียรอาจทำให้เกิดความเสียหายที่ไม่อาจคาดคิด การลงทุนในแบตเตอรี่ UPS คุณภาพดีจึงเปรียบเสมือน “ประกันภัย” ที่ปกป้องคุณจากเหตุการณ์ไม่คาดฝัน

แบรนด์แบตเตอรี่ UPS ยอดนิยม

APC UPS

จุดเด่น

• เป็นแบรนด์ชั้นนำระดับโลกที่มีชื่อเสียงมายาวนาน
• มี UPS Battery หลากหลายรุ่น รองรับทั้ง UPS ขนาดเล็กและใหญ่
• คุณภาพสูง ทนทาน อายุการใช้งานเฉลี่ย 3-5 ปี
• มีระบบแจ้งเตือนเมื่อแบตเตอรี่เสื่อมสภาพ

รุ่นแนะนำ

• APC RBC17 – แบตเตอรี่สำรองสำหรับ UPS รุ่นเล็ก รายละเอียดเพิ่มเติม
• APC RBC48 – แบตเตอรี่สำหรับ UPS ขนาดกลาง รายละเอียดเพิ่มเติม
• APC RBC55 – ใช้งานกับ UPS รุ่นใหญ่ รองรับโหลดสูง รายละเอียดเพิ่มเติม

หากมีข้อสงสัยเรื่องการเลือกซื้อ UPS สามารถอ่านบทความได้ >>ที่นี้<< หรือ ติดต่อสอบถามเรื่องสินค้ากับทางเราได้ที่ Line Add

ตัวอย่างยี่ห้อแบตเตอรี่เครื่องสำรองไฟ พร้อมราคาเริ่มต้น

ยี่ห้อ	ประเทศต้นทาง	ประเภท	รุ่นยอดนิยม	ราคาเริ่มต้น (โดยประมาณ)
Yuasa	ญี่ปุ่น	AGM/VRLA	NP, NPL Series	฿1,300 – ฿2,500 / 12V 7–12Ah
Panasonic	ญี่ปุ่น	AGM	LC Series	฿1,500 – ฿2,800 / 12V 7–9Ah
GS Yuasa	ไทย-ญี่ปุ่น	AGM	MF Series	฿1,000 – ฿3,500 / 12V 9–20Ah
Narada	จีน	Deep Cycle / AGM	REX Series	฿3,200 – ฿6,500 / 12V 100Ah
Vision	จีน	AGM	CP, FM Series	฿1,200 – ฿5,500 / 12V 7–100Ah
Leoch	จีน	AGM / GEL	DJ Series	฿1,000 – ฿4,800 / 12V 9–100Ah
Enersys (PowerSafe)	สหรัฐฯ	AGM / Industrial Grade	PowerSafe, Cyclon	฿5,000 ขึ้นไป / 12V 26–100Ah
Trojan	สหรัฐฯ	Deep Cycle Flooded / AGM / GEL	T-105, T-875	฿6,000 – ฿9,000 / 6V–12V 100–200Ah
Amaron Quanta	อินเดีย	AGM	Quanta Series	฿1,500 – ฿4,000 / 12V 9–65Ah

หมายเหตุ

• ราคาขึ้นอยู่กับรุ่น, ความจุ (Ah), และแหล่งจัดจำหน่าย
• แบตเตอรี่ UPS มักใช้รุ่นขนาด 7Ah–12Ah
• ระบบโซลาร์เซลล์มักใช้ Deep Cycle ขนาด 100Ah ขึ้นไป
• ควรเลือกแบตเตอรี่ที่รองรับการคายประจุลึก (Deep Cycle) หากใช้กับระบบพลังงานทดแทน

สรุป

แบตเตอรี่ UPS คือองค์ประกอบสำคัญในการทำงานของระบบสำรองไฟ ที่ช่วยให้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ยังทำงานได้ต่อเนื่องแม้เกิดเหตุไฟดับ การเลือกแบตเตอรี่ที่เหมาะสมและดูแลรักษาอย่างถูกวิธีจะช่วยยืดอายุการใช้งาน และลดความเสี่ยงที่อาจเกิดกับอุปกรณ์อันมีค่าของคุณ

คำถามที่พบบ่อย

ติดต่อเรา

• ที่อยู่ : 179/94 ถนนนาวงประชาพัฒนา แขวงสีกัน เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร 10210
• Line : @Plantdigi
• Facebook : Plantdigi Technology
• เบอร์โทร : 02-140-0892
• เบอร์โทร : 089-314-3423 (มือถือ)
• เว็บไซต์ : www.plantdigiups.com